Hukuk yargılamasına tabi
davanın hangi mahkemede görüleceği kanunlar ile düzenlenmiştir. Davanızı
açarken yetkili mahkemede açmanız önem arz etmektedir aksi takdirde zaman kaybı
yaşayacağınız gibi yargılama masrafları külfeti ile de karşı karşıya kalabilirsiniz.
Kanunlarda kesin yetki hükmü belirtilmedikçe her dava Hukuk Muhakemeleri
Kanunu'nun 6. maddesi uyarınca genel yetkili mahkeme olan "davalının
yerleşim yeri mahkemesinde" açılmalıdır.
Boşanma Davalarında Yetki
Genel yetki kuralına ek
olarak eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabileceği gibi eşlerin
son altı ay birlikte oturdukları yer mahkemesinde de açılabilecektir. (Türk
Medeni Kanunu madde 168) Örneğin; Boşanmaya karar vermeden önce son altı ay
Beylikdüzü'de ikamet eden bir çift düşünelim ve dava açacak olan eş Bakırköy'e
davalı eşin ise Silivri'ye yerleştiğini varsayalım. Boşanma davasında yetkili
mahkemeler; eşlerden her birinin yerleşim yerinin yetkili olması nedeniyle
Bakırköy Aile Mahkemesi ve Silivri Aile Mahkemesi'dir. Ayrıca son altı aydır
birlikte ikamet ettikleri yer olan Beylikdüzü'nün bağlı bulunduğu yargı çevresi
olan Büyükçekmece Aile Mahkemeleri de yetkili olacaktır.
Haksız Fiilden Kaynaklanan Davalarda Yetki
-Haksız fiilin işlendiği
yer,
-Zararın meydana geldiği
yer,
-Zararın meydana gelme
ihtimali olan yer,
-Zarar görenin yerleşim
yeri mahkemelerinde de açılabilecektir.
Tüketici Davalarında Yetki
Tüketicinin yerleşim yeri
mahkemesinde açılabilecektir.
Sözleşmeden Doğan
Davalarda Yetki
Borçlar Hukuku alanındaki
eda ve tespit davalarında akdin ifa edileceği yer özel yetkili mahkeme olarak
belirtilmiştir.
Mirastan Doğan Davalarda Yetki
Aşağıdaki davalarda, ölen
kimsenin son yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir:
a) Terekenin
paylaşılmasına, yapılan paylaşma sözleşmesinin geçersizliğine, ölüme bağlı
tasarrufların iptali ve tenkisine, miras sebebiyle istihkaka ilişkin davalar
ile mirasçılar arasında terekenin yönetiminden kaynaklanan davalar.
b) Terekenin kesin
paylaşımına kadar mirasçılara karşı açılacak tüm davalar.
-Terekede bulunan bir mal
hakkında açılmak istenen istihkak davası, terekenin yazımı ve tespiti zamanında
mal nerede bulunuyorsa, orada da açılabilir.
-Mirasçılık belgesinin
iptali ve yeni mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davalarda, mirasçıların
her birinin oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir.
Taşınmazın Aynından Doğan
Davalarda Yetki
-Taşınmaz üzerindeki ayni
hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile
taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın
bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.
-İrtifak haklarına
ilişkin davalar, üzerinde irtifak hakkı kurulan taşınmazın bulunduğu yer
mahkemesinde açılır. (3) Bu davalar, birden fazla taşınmaza ilişkinse,
taşınmazlardan birinin bulunduğu yerde, diğerleri hakkında da açılabilir.
Karşı Davada Yetki
Kesin yetkinin söz konusu
olmadığı hallerde asıl davaya bakan mahkeme karşı davaya bakmaya da yetkilidir.
Örneğin Büyükçekmece Aile Mahkemesi'nde aleyhinize açılmış bir boşanma davası
mevcutsa ve karşı dava açmak istiyorsanız, /karşı dava açma şartlarına haiz
iseniz) asıl davanızın görüldüğü Büyükçemece Aile Mahkemesi'ne karşı davanızı
açmalısınız.
Sigorta Sözleşmelerine İlişkin Davalarda Yetki
-Sigorta konusu malın
bulunduğu yer,
-Tehlikenin doğduğu yer,
-Can sigortalarında
sigorta ettirenin sigortalının veya lehtarın leh veya aleyhine açılacak
davalarda onların yerleşim yerinde açılmalıdır.
Davanızı açarken bunlara
dikkat etmeniz gerektiği gibi aleyhinize açılan davada yukarıda bahsettiğim
kurallara aykırılık olması halinde yetki itirazında bulunabilirsiniz. Davanızı
açarken hak kaybı yaşamamanız adına bir avukatta yardım almanızı öneririm.
Av.
Nurgül Aslı ALTIN